Periodontal Hastalık (Diş eti hastalıkları)
Periodontal Hastalık (Diş eti hastalıkları), dişetini saran kemik ve kemik desteğinin (periodontal dokular) patolojik enflamatuar bir durumudur.
Yetişkinlerin çoğu, bazı periodontal hastalıklardan muzdariptir.
En sık görülen iki periodontal hastalık:
Gingivitis (Dişeti iltihabı) – dişlerin boyunlarında diş eti iltihabıdır.
Periodontitis (Alveol kemiğinin iltihabı) – dişlerin kemik ve dokularını etkileyen iltihap.
Dişeti İltihabı-Gingivitis
Yetişkinlerde, diş eti hastalığının ilk evresi yaygındır. Hatta çocukların çoğunda dişlerin boyunlarında diş eti dokusu iltihabı olduğuna dair belirtiler vardır. Bu durum diş eti iltihabı olarak adlandırılır sonuç olarak diş eti kenarlarının kızarıklığı, şişliği ve fırçalama esnasında kanaması ile karakterize edilir.
Gingivitis hem kronik hem de akut formlarda ortaya çıkar. Akut gingivitis genellikle spesifik enfeksiyonlar, mikroorganizmalar veya travma ile ilişkilidir. Dişleri çevreleyen diş eti dokusunun kronik iltihabı, dişleri ve diş etlerini kapsayan bakteriyel biyofilm (plak) ile ilişkilidir. Dişeti iltihabının, etkili kişisel ağız bakımı uygulamaları ile tersine çevrilebileceği kabul edilmektedir.
periodontitis
Periodontal Hastalık (Diş eti hastalıkları), kemiği ve destek dokusunu etkilediğinde periodontitis olarak adlandırılır ve diş ile diş eti arasında ‘cep’ veya boşluk oluşumu ile karakterize olur. Hastalık ileri aşamalarında, dişlerde gevşemeye veya kaybolmaya neden olan kronik periodontal tahribata yol açabilir.
Yetişkinlerin çoğunluğu dişeti iltihabından etkilense de, dişeti iltihabı her zaman periodontal hastalığa dönüşmez. Başka bir deyişle diş eti hastalığının ilerlemesi, ağız hijyeni ve genetik yatkınlığı içeren bir dizi faktörden etkilenir. Başka bir deyişle, periodontal hastalığın erken teşhisindeki zorluklardan biri “sessiz” seyridir.
– hastalık ağrıya neden olmayabilir ve fark edilmeden ilerleyebilir –
Erken evrelerinde diş fırçalama sırasında diş etlerinin kanaması tek işaret olabilir. Ek olarak, hastalık ilerledikçe ve diş etleri kötüleştikçe kanama durabilir ve dişler gevşemeye başlayana kadar bariz bir işaret görülmeyebilir. Sonuç olarak, periodontal hastalık tedaviye yanıt verir ve yıkım, büyük ölçüde geri döndürülemez olmasına rağmen, ilerlemesi durdurulabilir.
Periodontal Hastalığı Etkileyen Faktörler
Periodontal Hastalık (Diş eti hastalıkları), bir bireyde periodontal hastalığın ilerlemesinin oranı, kişinin bağışıklık sistemine, spesifik çevresel ve ek olarak genetik faktörlere bağlıdır. Örneğin, diyabet, HIV enfeksiyonu, lösemi ve Down sendromlu olanlar gibi, bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde periodontal hastalığın daha ciddi formlarının ortaya çıkması yaygındır.
Sigara ve diyabet
periodontal hastalık için iyi bilinen bir risk faktörüdür. Mesela Akut nekrotizan ülseratif gingivitis (ANUG) sigara içenlerde sıkça görülür.
Diyet
hem plak birikmesi hem de vücudun bağışıklık tepkileri açısından, periodontal sağlığı etkilemektedir.
Stres
periodontal hastalıkla da ilişkilendirilmiştir, ancak ilişkinin fizyolojik bir temeli olup olmadığı açık değildir.
Daha önce de belirtildiği gibi, diş eti hastalıklarının büyük çoğunluğu günlük çok iyi ağız bakımıyla önlenebilir. Bununla birlikte;
-Diş ara yüzlerinde yapılmış olan ‘taşkın dolgular’
-Bazı bölümlü protez tasarımları gibi
dişlerin etrafındaki düzensizlikler, diş temizliğini zorlaştırır ve sonuç olarak plak birikimini teşvik eder.
Diş Taşlarının (tartar – kireçlenmiş ve sertleşmiş plak) varlığı da plakların daha kolay birikmesini sağlar. Her şeyden önce diş hekiminiz tarafından çıkarılması gerekir. (Diş taşı temizliği-scaling).
Periodontal hastalık, sistemik hastalığa duyarlılığın (kardiyovasküler hastalık, enfektif endokardit, bakteriyel zatürree, düşük doğum ağırlığı, diyabet vb.) artışıyla bağlantılı olduğundan; her şeyden önce sadece ağız sağlığı için değil, aynı zamanda genel sağlık açısından periodontal hastalıkları kontrol etmek çok önemlidir.
Dişeti Sağlığı İçin Plak Kontrolü
Plak kontrolü periodontal hastalığın sınırlandırılmasında ve dişeti sağlığının korunmasında en önemli yöntemdir. Bu nedenle, Plak kontrolü iki düzeyde yapılmalıdır:
Bireylerin günlük olarak plak kontrolü yoluyla kendileri için yapabilecekleri işlemler. Ek olarak, Diş hekimlerinin bireylerde plak tutma faktörlerini ortadan kaldırmak için hastalara evde bakım konusunda tavsiyede bulunması.
Diş Fırçalama
En önemli plak kontrol yöntemidir, bu nedenle, erken çocukluktan itibaren günlük rutin olarak oluşturulması gereken diş fırçalamadır. Ebeveynler / bakıcılar, ilk diş ağızda göründüğü anda çocuklarının dişlerini fırçalamaya başlamalıdır. Ek olarak, Çocuk diş bakımı hakkında ayrıntılı bilgi almak için çocuk diş hekimliği (pedodonti) bölümünü inceleyebilirsiniz. Ebeveynler, kendi dişlerini etkin bir şekilde fırçalamak için yeterli el becerisi geliştirene kadar mesela (yaklaşık 7 yaş) çocuklarının dişlerini fırçalamaya devam etmelidir. Ebeveynler, bu sırada ağzın arkasında görünen ilk kalıcı büyük azı dişlerin (6yaş dişleri), göründükleri anda fırçalama rutinine dahil edilmesini sağlamalıdır.
Diş fırçalama becerileri her yaştan insanlara öğretilmelidir.
Kesinlikle yapılması gereken, plağın, dişlere veya diş etlerine zarar vermeden her gün etkili bir şekilde çıkarılmasıdır.
Tavsiye Edilen Diş Fırçalama Tekniği
Dişeti kenarlarında plakları temizlemek için çok kısa yatay hareketlere sahip yumuşak bir ovalama tekniği çoğu insan için etkilidir ve öğretilmesi ve kabul edilmesi kolaydır. Bu nedenle, yumuşak-orta sert kıl yapılarına sahip diş fırçası kullanılması, etkili plak çıkarma için yeterlidir. Küçük bir fırça kafası olan bir diş fırçası da önerilebilir, çünkü küçük bir fırça kafası ağzın arkasına ve diş yüzeylerine büyük bir fırça kafasından daha iyi erişim sağlar.
Çeşitli motorlu diş fırçaları gittikçe daha fazla mevcut hale gelirken, sadece rotasyon salınımlı bir harekete sahip motorlu diş fırçalarının bakteri plağını çıkartmada ve diş eti iltihabını azaltmada manuel diş fırçalarından daha iyi olduğu ve diş etlerine zarar verme olasılığının daha az olduğu saptanmıştır.
Aşırı basınç içeren hatalı diş fırçalama teknikleri dişeti çekilmesini önemli ölçüde artırabilir (yani diş eti çizgisinde diş köklerinin açığa çıkmasına neden olur) ve mekanik aşınma sebebiyle diş maddesi kaybına da neden olur. Diş fırçasını, avuç içinde tutmak ve dört parmakla kavramak yerine, sadece baş parmağınızı ve işaret parmağınızı kullanmak (kalem tutar gibi), diş fırçalama sırasında daha az basınç uygulanmasına neden olur ve tavsiye edilir.
Bakteri plağı temizlemek için diğer yardımcı ürünler:
-Plak belirleyici maddeler:
Dişlerin fırçalanmasından sonra, hala plak kalan alanları ortaya çıkarmak plakları renklendirmek için kullanılır. Plak belirleyici maddeler kendi başlarına plağı çıkarmaz, sadece plak uzaklaştırılamamış alanları ortaya çıkarır.
-Ağız çalkalama suları:
Klorheksidin içeren gargaralar çok iyi plak kaldırımı yapmalarına rağmen uzun süreli kullanımlarda diş lekelenmelerine ve tat alma bozukluğuna sebep olabilirler. Diğer antiseptik ajanları içeren ağız bakım suları klorheksidine göre daha az etkilidir. Yukarıda yazılan yan etkilere sahip değildir ve dişeti sağlığı içinde etkili olduğu için günlük ağız bakımında tercih edilir.
-Diş ipi ve ara yüz fırçaları
Tavsiye Edilen Diş İpi Tekniği
Temiz ellerle başlayarak, yaklaşık 45 cm diş ipi kesin. Diş ipinin bir ucunu bir elinizin işaret parmağınızın etrafına sarın. Diğer ucunu ve diş ipinin çoğunu diğer elin parmağına sarın, eller arasında uzanan küçük bir uzunluk (7 ila 10 cm) bırakın. Diş ipi başparmak ile işaret parmağı arasında sıkıca tutulurken diş ipini bitişik dişler arasında yönlendirmek için yumuşak bir kesme hareketi kullanın. Yaralanma riskini önlemek için bu işlemi yaparken diş ipini diş etlerine yaslamamaya dikkat edin.
Diş ipi dişeti çizgisine ulaştığında, ipi bir C şekline getirin ve diş eti ile diş arasındaki boşluğa yavaşça kaydırın. Diş ipi dişin kenarına yaslandığında, diş ipini yukarı ve aşağı hareketleriyle hafifçe dişetinden uzaklaştırın. Bitişik dişin yüzeyini temizlemek için bu fırçalama işlemini tekrarlayın. Tüm dişler temizlenene kadar bu işlemi tekrarlayın.
Profesyonel tedavi
Oluşmuş diş taşlarının temizliği diş hekiminin görevidir; bu tedavi planlamasının bir parçasıdır. Hareketli ya da sabit protezler ve ortodontik ürünlerin etkin ve düzenli olarak temizlenmesi gerektiğine dair net tavsiyeler verilmelidir. Diş taşı (veya tartar), hem dişeti seviyesinin üstünde hem de periodontal ceplerde oluşabilen sertleşmiş (mineralize) bir bakteri plak şeklidir. Diştaşı, diş fırçasıyla çıkartılamaz; Çıkarılması için Diş Hekimi tarafından profesyonel diş taşı temizliği gereklidir. Uygun profesyonel tedavi önemli olsa da, plak temizliğinde etkili önceliğin kişi tarafından yapılan günlük ağız bakımı olduğu açıktır.
Periodontal hastalıklardan nasıl korunulur?
-Bakteri Plaklarının ağız bakım ürünleriyle düzenli temizliği
-Düzenli diş hekimi muayeneleri (yılda en az bir kez)
-Davranışsal ve çevresel risk faktörlerinden kaçınma (örneğin, sigara, stres, zayıf beslenme).
www.instagram.com/dis_hekimi_enver_gurel/
Periodontal Hastalık (Diş eti hastalıkları)
Periodontal Hastalık (Diş eti hastalıkları)